ایل بختیاری یا لر بزرگ از ایل های بزرگ صاحب نام ایران است ونفوذ سیاسی اقتصادی گسترده ای در جنوب غربی کشور داشته است .مردم بختیاری از مردمان ایرانیتبار بهشمار میآیند، که در جنوب غربی ایران در استانهای چهار محال و بختیاری، خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان زندگی میکنند.
از لحاظ ساختار ایلی، ایل بزرگ بختیاری به دو شاخه هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم می شود.
تحولات سیاسی و اقتصادی کشور به ویژه بعد از سالهای 1340 بنیان های اجتماعی و اقتصادی آن را دگرگون کرده است، به طوری که یکجانشینی، اشتغال در صنایع نفتی جنوب، مهاجرت و اسکان در شهرها و روستاها، تشکیلات و ساختار ایلی آن را دچار دگرگونی هایی کرده است، ولی جامعه بختیاری ها همچنان تحت تاثیر آداب و رسوم و نظام های قبیله ای خود قرار دارند.
بیشتر بخوانید:رفتینگ چیست | تور رفتینگ
دو بلوک چهارلنگ و هفت لنگ بر اساس مقررات مالیاتی دوران صفوی شکل گرفته اند و در آن دوره لنگ (نصف جفت)از اصطلاحات رایج مالیاتی
بود
سرزمین ایل بختیاری، از نظر جغرافیایی
سرزمین ایل بختیاری که از مهمترین ایل های کوچ رو ایران است در جنوب غربی کشور نواحی کوهستانی بلند شمال وشرق چهارمحال وبختیاری و استان لرستان و نواحی گرمسیری غرب وجنوب خوزستان و کهگیلویه وبویر احمد قرار گرفته است.
منطقه عشایری بختیاری از قلل مرتفع زرد کوه بختیاری و به سمت غرب وجنوب تا جلگه پست آبرفتی خوزستان ادامه می یابد.
تعیین دقیق پهنه منطقه عشایری بختیاری چندان آسان نیست، ولی در حدود 50625 کیلومتر مربع تخمین زده م یشود که حدود 14870 کیلومتر مربع آن در استان چهارمحال و بختیاری و مابقی در استانهای خوزستان، اصفهان و کهگیلویه و بویر احمد است.
منطقه عشایری بختیاری از قلل مرتفع زردکوه بختیاری با بیش از 4000 متر و کو ههای الیگودرز با ارتفاع بیش از 2500 متر شروع شده و به سمت غرب و جنوب تا جلگه پست آبرفتی خوزستان ادامه می یابد.
این محدوده مانند چهارگوشی است که طول و عرض آن با اندکی اختلاف، تقریبا با هم برابر است
در حال حاضر مناطق اصلی اسکان بختیاری ها در دو استان چهارمحال وبختیاری و خوزستان است.به طور کلی سکونت ایل بختیاری به مناطق زیر محدود می شود ، شمال به استان اصفهان ، شهرضا و بروجن ، از جنوب به سمیرم ، لردگان وشمال استان کهگیلویه و بویر احمد واز مغرب و جنوب غربی به شهرستان های رامهرمز ، شوشتر ، دزفول و شمال اهواز.
تاریخچه
سرزمین کنونی بختیاری هزاران سال است که سکونتگاه گروههای مختلف انسانی است. شواهد نشان میدهد سرزمین باستانی قوم لر هزاران سال پیش مسکونی بوده است. منابع و امکانات طبیعی از قبیلِ آب، جنگل، مراتع، بارندگی مناسب، آبگیرهای فراوان و درههای مستعد برای کشاورزی این سرزمین را به یکی از بهترین زیستگاهها و محل تجمع و سکونت گروههای انسانی در گذشته تبدیل کرده بود. افزون بر این امکانات، در بلندیهای زاگرس و دامنههای آن، محیط مناسبی برای رویش نباتات علوفهای و گونههای مختلف حیوانات فراهم کرده بود.
یکی از ویژگیهای منحصر بفرد سازمان اجتماعی ایل بختیاری، وجود واحدهای متعدد اجتماعی و در هم تنیده در داخل ایل است. ساختار اجتماعی از یک سیاه چادر آغاز شده و تا ایل ادامه مییابد.
سیاه چادر:هر چادر مأوای یک خانواده بختیاری است که به آن مال نیز میگویند.
اولاد: هر اولاد مشتمل بر سه تا دوازده سیاه چادر یا بیشتر است که خانواده گستردهای است و اردو نیز خوانده میشود.
تَش:مجموع چند اولاد، تش نامیده میشود. سرپرستیِ هر تش را فرد کاردان و فعالی از همان تَش به عهده دارد که به ریشسفید مشهور است.
تیره :در طوایفِ مختلف بختیاری هر تیره به چند تش تقسیم میشود. در کوچها، اردوهایی که با هم خویشاوندند به صورتِ واحدهای کوچنده (تیره) گرد هم میآیند که جمعیت هر کدام به چند صد نفر بالغ میشود؛ بنابراین مجموع چند تش را که همگی با هم خویشاوند هستند یک تیره مینامند.
طایفه: از ترکیبِ تیرهها، طایفه به وجود میآید که جمعیت بزرگترین آنها (بابادی، شهنی، اورک، گندلی، منجزی) به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر میرسد.
باب: باب یا بلوک، نتیجه ترکیبِ چند طایفه است (بختیاروند، کیان ارثی، دورکی، محمود صالح)، ولی هیچ نسبت خویشاوندیی بین طوایف یک باب وجود ندارد و به مجموع چند طایفه که از نظر جغرافیایی نزدیک به هم زندگی کردهاند، باب گفته میشود.
شاخه: چند باب با هم یک شاخه میسازند. ایلِ بختیاری در کل دو شاخه اصلی دارد که چهارلنگ بختیاری و هفتلنگ بختیاری هستند.
ساختار سنتی ایلی در شاخه های هفت لنگ و چهار لنگ یکسان نیست زیرا ایل هفت لنگ به 5 باب دورکی باب، بابادی باب، سه دهستانی باب، دینارانی باب و بهداروند باب تقسیم شده و هر باب به چند طایفه تقسیم می شود در حالی که شاخه چهار لنگ به طور مستقیم به چهار طایفه ی محمد صالحی، مَمی وند (زلقی)،موگویی و کیومرثی(کیانرسی، کیان ارثی) تقسیم می شود.
سیاه چادر(بهون )، سر پناه اصلی عشایر
مسکن اصلی و سنتی عشایر سیاه چادر است که معمولا از موی بز بافته می شود این نوع چادر محکم ومقاوم در برابر سرما وگرما است.
محدوده قلمرو ایل بختیاری در ییلاق و قشلاق
ایل بختیاری ( هفت لنگ و چهار لنگ)در دوره های مختلف تاریخی متغیر بوده است . این محدوده در زمان های پیشین قسمت وسیعی از استان های چهارمحال وبختیاری ، اصفهان وکهکلویه وبویر احمد و لرستان را در برمی گرفته است.ولی در حال حاضر مشتمل بر مناطق بازفت ، دوآب وبیرکان و تنگ گزی وشوراب در شهرستان های فارسان و کوهرنگ ومناطق چغاخور، پیشکوه، میانکوه ودیناران در شهرستان بروجن ، اردل و کیار وقسمتی از شهرستان بن در استان چهارمحال وبختیاری می باشد. و محدوده قشلاقی ایل بختیاری در گذشته در نواحی خوزستان و شهرتانهای هفت گل، ایذه ، مسجد سلیمان ، شوشتر ، رامهرمز،لالی ، اهوازو کتوند است.
کاوشهای باستانشناسی نشان میدهد که قدمتِ سکونتِ انسان در این منطقه به چهل هزار سال میرسد. بازماندههای فرهنگیِ دورانِ پارینه سنگی، میان سنگی، نوسنگی و شهرنشینی در این ناحیه به چشم میخورد. سرزمین بختیاری، از جمله محدود سرزمینهایی است که انسان برای اولین بار به اهلی کردنِ حیوانات و نباتات پرداخته یا به دیگر سخن، زندگی ده نشینی و کشاورزی را که لازمهٔ پیدایش تمدن میباشد، آغاز نمودهاست.(ویکی پدیا)
منبع: بیا تور
ما را درشبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید:
آژانس مسافرتی" سیرسپهرسبا"
روزهای زیبا و پرطراوتی برایتان آرزومند است.
بابادي عكاشه
1401/8/3 10:48:54
عالي
fatima
1399/4/19 02:07:32
عالی بود...لذت بردم
llopb
1399/4/19 02:06:31
در مورد تاریخ ایل غیئر بختیاری هم مطالبی اضافه کنید... تشکر از مطالبتون
سر لک
1399/4/19 02:04:19
در مورد کوچ عشایر هم و جزئیات آن ، زمان و.... مطلبی بنویسید..
sadra
1399/4/19 02:02:40
درود بر ایل بختیاری...و تشکر بخاطر مطلب خوبتون
سهیل
1399/4/19 02:01:00
سپاس بابت مطلب خیلی خوبتون